Historia

Utworzenie pierwszej placówki akademickiej w Płocku, jaką stała się Filia Politechniki Warszawskiej, zawdzięczać należy przede wszystkim rozwojowi miejscowego przemysłu, w tym szczególnie decyzji o budowie największego w Polsce kombinatu chemicznego − Mazowieckich Zakładów Rafineryjno-Petrochemicznych, największej w kraju Fabryki Maszyn Żniwnych oraz rozwojowi Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego „Petrobudowa”, budującego kombinat i osiedla mieszkaniowe w Płocku. W tych warunkach nastąpił gwałtowny wzrost zapotrzebowania na wysoko wykwalifikowaną kadrę inżynierską, której w Płocku w tym czasie brakowało. Lokalizację Filii PW w Płocku uzasadniały bogate tradycje kulturalne i oświatowe tego miasta, w tym istnienie najstarszej szkoły średniej „Małachowianki" (założonej w 1180 roku) oraz Towarzystwa Naukowego Płockiego (1820), jednego z najstarszych polskich towarzystw naukowych.

Filię Politechniki Warszawskiej (PW) w Płocku powołano w dniu 18 kwietnia 1967 roku Zarządzeniem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. Organizację nowej placówki powierzono pełnomocnikowi Rektora d/s Filii w Płocku dr. inż. Edwardowi Kowalczykowi, docentowi zatrudnionemu na Wydziale Łączności PW, człowiekowi który położył podwaliny tej Uczelni. W 1969 roku na stanowisku Pełnomocnika Rektora d/s Filii został powołany dr inż. Andrzej Gajewski (Edward Kowalczyk został posłem Ziemi Płockiej i Ministrem Łączności).

Filię tworzyły oddziały zamiejscowe dwóch (a później trzech) wydziałów Uczelni macierzystej – Wydziału Inżynierii Budowlanej i Wydziału Mechanicznego Technologicznego. Pierwszą jednostką dydaktyczną był Oddział Zamiejscowy Wydziału Inżynierii Budowlanej, kształcący na kierunku Budownictwo. W rok później uruchomiono kierunek kształcenia Mechanika prowadzony przez Oddział Zamiejscowy Wydziału Mechanicznego Technologicznego. We wrześniu 1970 roku uruchomiono studia na kierunku Chemicznym w ramach Oddziału Zamiejscowego Wydziału Chemicznego, a w 1973 roku rozpoczęto kształcenie na kierunku Inżynieria środowiska.

Już w grudniu 1967 roku utworzono w płockiej Filii własną bibliotekę. Zarządzeniem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z 1970 roku powołany został Ośrodek Telewizji Dydaktycznej, który był jednostką eksperymentalną o charakterze ogólnopolskim. Pionierski okres rozwoju Filii kończy się w 1971 roku wręczeniem dyplomów inżyniera budownictwa pierwszym 43 absolwentom. Następuje okres intensywnego rozwoju płockiej placówki Politechniki Warszawskiej. W roku 1973 Filia uzyskuje prawo kształcenia na poziomie magisterskim na studiach dziennych, co pozwala również na uruchomienie wieczorowych uzupełniających studiów magisterskich dla osób pracujących.

W 1974 roku została unormowana struktura organizacyjna Filii. Zgodnie z zarządzeniem Rektora PW z dnia 26.02.1974 r. Filia składała się z trzech oddziałów oraz z jednostek międzyoddziałowych: Zespołu Matematyki, Zespołu Fizyki, Zespołu Nauk Ekonomicznych i Społecznych, Zespołu WF, Zespołu Języków Obcych, Studium Wojskowego oraz Biblioteki. Zarządzenie to również zatwierdziło schemat organizacyjny administracji Filii, w skład której wchodziły sekcje: Gospodarcza, Spraw Bytowych oraz samodzielne stanowiska ds. bhp, ppoż. oraz inwestycji. Istotnym działaniem zwiększającym znaczenie płockiej Filii było podniesienie z dniem 1.04.1974 r. rangi Pełnomocnika Rektora PW ds. Filii do rangi Prorektora PW ds. Filii. Pierwszym Prorektorem ds. Filii został mianowany doc. dr inż. Andrzej Bukowski, pełniący od października 1973 r. funkcję kierownika Filii, a który kierował Filią do 1981 roku. Efektywne realizowanie procesu kształcenia nie byłoby możliwe bez bardzo życzliwej pomocy całego miasta. Pierwsze zajęcia dydaktyczne odbywały się w przekazanym Filii budynku Technikum Elektrycznego (przy ul. Jachowicza 2), dalsze w budynku po Studium Nauczycielskim (przy ul. Jachowicza 20) oraz udostępnionym przez Kurię Płocką obiekcie przy ul. Wolnej Afryki. Laboratoria Oddziału Chemicznego znajdują pomieszczenia w Zespole Szkół Chemicznych i w Zakładowym Laboratorium Badawczym MZRiP na Białej. Rozpoczynają się również działania inwestycyjne. W roku 1968 wmurowany zostaje kamień węgielny pod budowę własnego budynku położonego przy ul. Łukasiewicza. Obiekt oddano do użytku w 1973 roku. W roku 1975 oddany zostaje do użytku obiekt Laboratorium Materiałów Budowlanych (przy ul. Jachowicza 20) oraz przerobiony z budynku kina „Mazur” klub studencki „Filip".

W 1972 roku miasto przekazuje bloki przy ul. Dworcowej i ul. Pszczelej na akademiki i blok mieszkalny przy ul. Gałczyńskiego. W 1979 roku otwarto długo oczekiwany dom studencki „Wcześniak”, w dwa lata później położona obok stołówkę studencką, a w 1980 roku halę sportową z zapleczem. W 1978 roku powstaje pierwszy zalążek przyszłej sieci komputerowej, tj. Pracownia Elektronicznej Techniki Obliczeniowej wyposażona w minikomputer Mera 400. Rozwój współpracy z przemysłem, podejmowanie tematów badawczych o problematyce ogólnokrajowej i branżowej, realizacja prac doktorskich i habilitacyjnych dała uzasadnienie do prawnego usankcjonowania naukowo-badawczego charakteru podstawowym jednostkom organizacyjnym Filii. Zarządzeniem Rektora PW z 1975 roku, dotychczasowe zespoły dydaktyczne uzyskały rangę zespołów i zakładów naukowo-dydaktycznych, a na mocy zarządzenia Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki w 1976 roku powołano w płockiej Filii: Instytut Budownictwa, Instytut Chemii, Instytut Mechaniki, Studium Języków Obcych, Studium WF i Sportu. W skład Filii, oprócz wymienionych w rozporządzeniu Ministra jednostek, weszły również międzyinstytutowe jednostki: Zakład Dydaktyczny Matematyki, Zespół Dydaktyczny Fizyki, Zespół Nauk Ekonomiczno-Społecznych, Ośrodek Telewizji Dydaktycznej oraz Biblioteka. Instytuty nie podlegały już wydziałom macierzystym w PW, lecz jak inne instytuty PW uzyskały kompetencje do prowadzenia działalności dydaktyczno-wychowawczej i naukowo-badawczej. Rolę organu opiniodawczo-doradczego w zakresie działalności dydaktyczno-wychowawczej i naukowo-badawczej pełniła Rada Filii złożona z kadry kierowniczej oraz z przedstawicieli organizacji społeczno-politycznych i młodzieżowych. W latach siedemdziesiątych znacznie rośnie liczba studentów, przekraczając w roku akademickim 1974/75 tysiąc osób. W roku akademickim 1978/79 było to już prawie 1600 osób, w tym 1153 na studiach dziennych. Stale wzrastająca liczba pracowników wynosiła w 1980 roku 565 pełnozatrudnionych, w tym 204 nauczycieli akademickich, z których zdecydowana większość zamieszkiwała na stałe w Płocku. W latach siedemdziesiątych doktoraty obroniło blisko czterdziestu pracowników (asystentów i wykładowców), a habilitacje uzyskały 3 osoby. To początek budowania „akademickości” Płocka. Od roku 1973 organizowane były corocznie Juwenalia, kontynuowane były Spartakiady studenckie, powstał kabaret „Veto" i Akademicki Klub Filmowy, otwarty został w Gmachu Głównym Salon Wystawowy Muzeum Płockiego, a w roku 1977 został zorganizowany, działający do dziś, Studencki Zespół Pieśni i Tańca. Życie studenckie urozmaicała również działalność sportowa i turystyczna, w tym studencki „Jacht-Klub", coroczne rajdy koła PTTK „Cymbarka" oraz organizowane przez AZS obozy narciarskie.

Pierwsza połowa lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku to najtrudniejszy okres w historii Filii Politechniki Warszawskiej. W krótkim czasie uczelnia utraciła część nieruchomości, została zawieszona rekrutacja na kierunek Chemia i kierunek Inżynieria sanitarna oraz drastycznemu ograniczeniu uległa liczba prowadzonych specjalności. Zmniejszeniu liczby kierunków i specjalności kształcenia towarzyszyło obniżenie limitów rekrutacyjnych. Wytworzona atmosfera niepewności spowodowała spadek zatrudnienia w Filii. Korzystnym natomiast okazało się przekształcenie w 1983 roku Filii w Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny PW w Płocku z samodzielnym Wydziałem Budownictwa i Maszyn Rolniczych. Wydział ten wpisywał się w strukturę podstawowych jednostek organizacyjnych Politechniki Warszawskiej.

Odrabianie poniesionych strat z pierwszej połowy lat osiemdziesiątych nastąpiło po objęciu kierownictwa Filii i Wydziału przez prof. Józefa Kwiatkowskiego. Dzięki staraniom władz PW i nowego Prorektora, popartymi usilnie przez władze wojewódzkie w roku akademickim 1987/88 wznowiona została rekrutacja na kierunek Chemiczny i Inżynierii środowiska. Wzrastały stopniowo limity rekrutacyjne, a więc rosła też liczba studentów. Uruchomiono szereg studiów podyplomowych, kontynuowano sympozja naukowe, organizowano ogólnopolskie konferencje z udziałem gości zagranicznych. Wznowiona została bardzo intensywna w latach siedemdziesiątych lecz następnie przerwana współpraca z zagranicznymi ośrodkami naukowymi. Zapoczątkowano realizację wymiany zagranicznej studentów w ramach programu TEMPUS. Ważnym osiągnięciem w tych latach był wzrost liczby zatrudnionych profesorów i docentów, co umożliwiło później wystąpienie Rady Wydziału o przyznanie praw do doktoryzowania. W celu efektywnego powiązania Uczelni z regionem utworzone zostało stowarzyszenie „Rada Konsultacyjno-Opiekuńcza Ośrodka Naukowo-Dydaktycznego PW w Płocku".

Początek lat 90-tych to okres dużych trudności finansowych Filii, którym towarzyszyła znaczna redukcja zatrudnienia. Tym niemniej zatrudniano nowych profesorów i docentów, co pozwoliło na wystąpienie Wydziału o uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora w dyscyplinach Budownictwo i Budowa i eksploatacja maszyn, które uzyskano w maju 1992 roku. W ramach programu „TEMPUS" Ośrodek nawiązał współpracę z Wyższą Szkołą Techniczną w Horsens (Dania) oraz Wyższą Szkołą Techniczną w Darmstadt (Niemcy). Od 1993 roku przez dwie kadencje Prorektorem ds. Ośrodka w Płocku pełniącym również funkcję dziekana Wydziału był prof. nzw. dr hab. inż. Jacek Kubissa. W działalności Ośrodka Naukowo-Dydaktycznego Politechniki Warszawskiej w Płocku to ponownie okres rozwoju. Udaje się zahamować spadek potencjału kadrowego. Przyjmowani są nowi nauczyciele akademiccy najczęściej rekrutujący się spośród najlepszych absolwentów Wydziału. Dzięki usilnym staraniom Rektora PW i Prorektora ds. Ośrodka, popartym przez władze miejskie oraz Zarząd Petrochemii Płock S.A., utworzone zostaje w 1995 roku Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych. Zwiększone limity rekrutacyjne pozwalają na przyjęcie w roku akademickim 1996/97 na Wydział i do Kolegium łącznie ponad 700 kandydatów. W końcowych latach XX. wieku w Ośrodku studiuje ponad dwa tysiące studentów. W 1997 roku następuje zmiana nazwy Wydziału Budownictwa i Maszyn Rolniczych na obowiązującą do dziś Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii.

Na przełomie wieków Prorektorem Politechniki Warszawskiej ds. Filii zostaje prof. dr hab. inż. Janusz Zieliński. Lata XXI wieku są okresem umacniania potencjału kadrowego, naukowego i materialnego Filii oraz dostosowywania Filii do standardów uczelni działającej w nowych uwarunkowaniach polskiego i europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego. W 2002 roku zmieniono nazwę Ośrodka Naukowo-Dydaktycznego na Szkołę Nauk Technicznych i Społecznych Politechniki Warszawskiej w Płocku. Zarządzeniem Prorektora PW prof. Janusza Zielińskiego została unormowana działalność kulturalnych organizacji studenckich przez powołanie w 2003 r. Akademickiego Centrum Kultury grupującego posiadające już dużą tradycję i uznanie Zespół Tańca Ludowego „MASOVIA” oraz Kameralny Chór Akademicki. W roku akademickim 2001/2002 na Wydziale wprowadzono elastyczny system studiów. W Filii na wszystkich rodzajach studiów studiuje już ok. 3500 studentów. Następowały też zmiany w wewnętrznej strukturze Wydziału. Powołano działające do dziś Centrum Doskonałości CERED „Redukcja wpływu przemysłu przetwórczego na środowisko naturalne”, następowały przekształcenia zakładów, organizowano nowe laboratoria i pracownie oraz modernizowano zasoby aparatury naukowo-badawczej i informatycznej. Działania te, obejmujące lata 2000-2005, przyczyniły się do wzmocnienia pozycji naukowej Wydziału, co przełożyło się na uzyskanie przez Wydział w 2006 roku pierwszej (najwyższej) kategorii naukowej w ocenie parametrycznej krajowych jednostek naukowych. Od roku akademickiego 2007/2008 uruchomione zostały Stacjonarne Studia Doktoranckie w dwóch dyscyplinach naukowych Budownictwo oraz Budowa i eksploatacja maszyn. W związku z ukazaniem się nowej ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym z 27 lipca 2005 roku opracowano nowy Statut Politechniki Warszawskiej oraz regulaminy organizacyjne jednostek organizacyjnych. Wprowadzono nową organizację i formy kształcenia, zastępując elastyczny system studiów dwustopniowych studiami pierwszego i drugiego stopnia. W odniesieniu do nowego systemu studiów, w latach 2009-2011 opracowano i wdrożono do procesu dydaktycznego Krajowe Ramy Kwalifikacji, będące implementacją dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących Europejskiego Szkolnictwa Wyższego. Procesy te objęły również Szkołę Nauk Technicznych i Społecznych, której zmienioną nazwę na „Politechnika Warszawska Filia w Płocku”. Praktycznie cały okres kadencji władz 2008-2012 to okres zmian związanych z uchwaleniem przez Sejm RP ustaw reformujących naukę i szkolnictwo wyższe w Polsce. Kadencja władz akademickich 2012-2016, w której funkcję Prorektora Politechniki Warszawskiej ds. Filii w Płocku pełnił po raz trzeci prof. zw. dr hab. inż. Janusz Zieliński, to czas ogromnego wysiłku władz Uczelni i jej społeczności akademickiej na rzecz stabilizacji działania i rozwoju Filii jako wiodącej szkoły wyższej w subregionie płockim. Z inicjatywy Prorektora prof. J. Zielińskiego powstała Rada ds. Partnerstwa Społeczno-Gospodarczego z zadaniem wspierania rozwoju Filii. W 2013 roku na bazie porozumienia Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii z Instytutem Chemii Przemysłowej im. Ignacego Mościckiego Rektor Politechniki Warszawskiej utworzył Centrum Naukowe Technologii Chemicznej i Materiałoznawstwa. Podjęto szeroką współpracę z firmami, jednostkami administracyjnymi i samorządowymi, organizacjami biznesu i stowarzyszeniami zawodowymi, szkołami ponadgimnazjalnymi, uczelniami, jednostkami badawczymi w kraju i za granicą. Utworzono Studenckie Centrum Nauki, zrzeszające 8 studenckich kół naukowych działających w Filii, zapewniając siedzibę i warunki do aktywnej pracy organizacyjnej i naukowej. 

Przeprowadzono modernizację, rozbudowę i/lub remonty większości obiektów Filii, jak Gmachu Głównego, części kompleksu Gmachu Mechanika, Hali Sportowej, a także oddano do użytku nowoczesne Laboratorium Badawcze Innowacyjnych Technologii i Materiałów w Płocku działające w ramach Centralnego Laboratorium Instytutu Budownictwa płockiej Filii PW. Działania wzmacniające pozycję Filii w regionie są kontynuowane w kadencji władz akademickich 2016-2020 dalej pod kierownictwem prof. zw. dr hab. inż. Janusza Zielińskiego  Prorektora Politechniki Warszawskiej ds. Filii w Płocku i Dziekana Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii.